๐๐ฎ๐ฌ๐ญ๐ซ๐๐ฅ๐ข๐ – ๐๐ฒ๐๐ง๐ฆ๐๐ซ ๐๐๐ฅ๐๐ญ๐ข๐จ๐ง๐ฌ ๐ญ๐ก๐ซ๐จ๐ฎ๐ ๐ก ๐๐๐๐ ๐๐ ๐ซ๐๐๐ฆ๐๐ง๐ญ [๐๐๐๐ ๐๐ง๐๐ญ๐ฅ๐๐ค๐ง๐๐ค ๐ญ๐ก๐๐ฐ๐ง๐ ๐ข๐ง ๐๐ฎ๐ฌ๐ญ๐ซ๐๐ฅ๐ข๐ ๐ฅ๐ ๐๐๐ฐ๐ฅ๐ซ๐๐ฆ ๐ฉ๐๐ข๐ก๐ญ๐ฅ๐๐ข๐ก๐ง๐๐ค ๐ฅ๐ ๐ก๐ฆ๐๐ข๐ฅ๐๐ข ๐๐ฎ๐๐ง๐ก๐ง๐๐ค] Background โ Tuanbia hram zohnak
Asian le Asia Pacific um mi ai neih niam mi kan si nain kan i peihtleih ning hna a tha deuh lo caah fak deuh in rian kan tuantti a hau ti mi ruahnak hi a chuak. Indonesia ram Bali khua ah 19 November 2011 avoikhat nak bik ceihkhannak an rak ngei. Asinain, a ruang tampi ruangah kum 8 hnu lawng ah ram 15 nih min an thut khawh. RCEP ti mi cu Regional Comprehensive Economic Partnership ti a si ASEAN ram dih lak pin ah Australia, China, India, Japan, Korea le New Zealand hna an si. Free Trade Agreement kan ti cun Kan palh lai lo. India cu min thutnak ding ah harnak tete kan ngei rih tiah an ti caah India tu cu min a thu rih lo. Nain, RCEP Ministerial Committee nih cun nai ready tik paoh na rak i tal kho ko tiah lam an on piak. Abik in ASEAN ram 10 hna le Asia pacific chungah economic a thawng mi hna ram he free tein chawleh thalnak tuahnak ding hi a si ko.
RCEP market hi vawilei cungah a lian bik a si: โข GDP 26.3 trillion a si. โข Population -2.3 billion an si. โข Australia ram nih mah RECP ram hna he kum khat ah Trade a tuah mi hi ($532.6 billion) a si. Mah hi 2019 data ka lak mi a si.
๐๐๐๐๐๐ ๐ฉ๐ช๐๐ ๐ ๐๐๐ช ๐ง๐๐ ๐ข๐ ๐ ๐จ๐? Mah RCEP hnatlaknak an ngei mi hna hi ASEAN ram chung in ram 6 le ASEAN member a si lo mi ram thum nih min an thut ahcun ni 60 chungah fehter a si lai. Atawinak cun ram 15 meeting kai mi chung in ram 9 nih an lungtlin ahcun an hnatlak mi pawl cu fehter a si thiam thiam lai tinak khi a si.
๐๐๐๐๐ฟ๐ฎ๐น๐ถ๐ฎ ๐ป๐ถ๐ต ๐๐ฒ๐ถ ๐๐ถ๐ป ๐ฑ๐ฎ๐ต ๐บ๐ฎ๐ต ๐ต๐ป๐ฎ๐๐น๐ฎ๐ธ๐ป๐ฎ๐ธ ๐ฎ ๐๐น๐ฎ๐บ๐๐น๐ถ๐ป ๐ธ๐ต๐ฎ๐๐ต๐ป๐ฎ๐ธ ๐ฎ๐ต ๐๐ฒ๐ถ ๐ฑ๐ฎ๐ต ๐ฎ ๐๐๐ฎ๐ต ๐ฝ๐ถ ๐ต๐ป๐ฎ ๐น๐ฎ๐ถ? Australia ram cu zei bantuk International Agreement le Treaties an tuah zongah The Joint Standing Committee on Treaties ti mi ah kal ter hmasa a hau i Senate nih biatak tein kherhlainak an tuah ta ve. Asinain, sitting Prime Minister nih Agreement a tuah mi an cohlan lo mi cu a um hraw lo. Mah Joint Standing Committee ah hin ruling party lawng siloin teinak a hmu lo mi party chung in MPs pawl zong talh chih an si ve caah atawinak cun thawng an thahnh hna le an ceih pi hna ti khi a si ko.
Australia cu mah RCEP Agreement hi serious ngai in a zoh. Tuluk he an tlamtlin ti lo caah an trade lam thar a kau bik mi cu mah RCEP lawnglawng hi a si cang. Australia Cozah nih ASEAN ram chung in min a thu mi le mah hnatlaknak ah a lut mi hna pawl nih technical lei an herh bau mi bomhnak caah $46 millions ka bomh hna lai a ti. Budget a chuah colh. Aruang cu an hnatlak mi kha full in an tuah khawh nak hnga caโh a si bik ko.
๐๐๐ฌ๐ก๐ง๐๐ข ๐ก๐ ๐ผ๐ช๐จ๐ฉ๐ง๐๐ก๐๐ ๐ฉ๐ ๐ฏ๐๐ ๐๐๐ ๐๐ ๐ฅ๐๐๐๐ฉ๐ก๐๐ ๐ก๐๐ ๐ก๐ ๐ข๐๐๐ ๐ฃ๐๐ ๐ ๐๐๐ช๐๐ ๐ฅ๐ ๐ก๐๐? Ram pakhat le pakhat peihtlaihnak ah hin chawlehthalnak lei in peihtlaihnak hi a biapi an si theo. Mah RCEP min an thut cun fak deuh in chawlehthalnak lei ah an i peihtlai lai. Mah nih a zulh ding mi cu education sector a si ve colh. Mah RCEP hnatlaknak nih a chuah pi ding colh mi hna cu: 1. Mah ram RCEP 15 chung ah hin tariff (akhun) laknak caah single rule le procedure lawng an ser lai. Chim duh mi cu tariff kalning an khah ter lai. Aho ca cio ah miaknak a si cang lai.
2. Australia nih high tech in hman mi telecommunications, professional services le financial services pawl kha mah ram 15 chungah an lut cang lai. 3. Customs procedure, quarantine le technical
standards pawl an machanisms pawl hna kha tha tein an siam remh cang lai. 4. Kawlram in business a tuah mi nih fawi ngai in Australia ah investment an rak tuah kho cang lai. Australia ram mi nih kawlram ah investment an luanter deuh cang lai. 5. E-commerce pawl peihtleihnak kha rianrang deuh in a kal khawhnak ah an ser chuah than lai. 6. IP (Intellectual Property) kha mah ram 15
nih an kilveng cio lai. A ho business tuah mi ca paoh ah an him deuh ving cang lai. 7. Rules of origin ti mi hnatlaknak an ngeih lai caโh Australia businesses pawl le company pawl zong hnathiang deuh le lungnuam deuh in ASEAN market ah an luh kho cang lai.
Acunglei ka langhter mi hna hi Kawlram nih direct bak in miaknak ai hmuh pi chih ding mi an si ve. Kan nih Chin miphun zong kan i timh tuah cia ve a hau ve cang.
Atu zong ASEAN ram cheukhat nih min an thut cang. Kawlram zong 2021 ah ai ready rih lo hmanh ah 2022 tal ahcun ai ready hrim lai. Kawlram ah Australia bank lian mi pawl nih financial services zong an rak luh pi cang lai. RCEP hnatlaknak kha kawlram nih a feh ter bak in kan Chin miphun zong mah hnatlaknak nih a chuah pi ding mi miaknak pawl hi kan i lak thiam le kan i tal tum thiam a biapi bak ve lai.
Kan mah Chin context hoih tein chim ahcun ASEAN ram cheukhat hna nih cun US, EU le Australia tiang in an anthur, hmathak, ratuai le banhlahnah tiang in export an tuah. Mah nih khin rian tampi a ser piak hna. Mah pawl khi lam ram chuak an si ve. Mah pawl khi quality tha deuh in kan tuah khawh ve ding ah kan Chin miphun pawl zong bia tak tein a tu tein kan in timh ahcun 2021 pin lei ahcun lam a kau ngaingai kho mi a si. Sang Hre
Be First to Comment