Min Aung Hlaing nih a hruaimi SAC ralkap pawl nih, ramkhel ton biaruahnak tuah an duh tak ko ahcun ram chung raltuk a daihter a hau. Cu pinah telh tlak a simi phu vialte a sawm ve hna a herh tuk. Ralzam mi hna va bawmhchanhnak zong a cohlan a herh. Cu lawnglawng ah ramkhel ton biaruahnak tlam a tling lai, tiah tlangcung hriamtlai phu hna nih May 9 ah cathanh an chuah.
Ramkomh kawram buaibainak vialte hi ramkhel ton biaruahnak lawng in ceihmai a phi kawl cu kan rak aupi zungzal mi a si. Atu kan ramkomh kawl rampi buainak hi a thar in ramkhel ton biaruahnak um sehlaw, telh tlak a si mi phu vialte(Stakeholders), UN le hngalh pitu ramdang mi hna telh ve ding.
Cu lawng ah cabuai cung ton biaruahnak kan ser khawh lai i, a dikmi Federal Democracy kan ser khawh lai, tiah an cathanh ah an langhter. Cu pinah vawleicung Society pawl nih ralzam mi an chanhchuah khawhnak dingah, luhnak nawl pek ding zong an langhter chih. Credit; The Chin Post
Thawngdang Relchap>>>><<<< Atu lio Ramkomh Burma (Union of Burma) buainak kong a hram aa thawknak a ruang le a chan pawl hi ṭhang thar mino hna nih fiang deuh in an hngalh khawh i ningcang tlai deuh in an chimrel, khua an ruah khawh deuh ve nakhnga ca ah tiah: Tuanbia hlathlai tu le ṭial tu hna nih Burma ram tuanbia ah min ngei in sianghleirun siangngakchia (University Student) pawl hruainak in cozah uknak policy duhlonak langhter in thil thlennak an chuahpi hi voi 5 a si ti a si.
Mah cu British cozah uknak chan lio ah voi 2 le Burma ram luatnak a hmuh hnu ah voi 3 a si i, a kum in cun 1920, 1935-36-38, 1962, 1975 le 1988 kum ah an si hna ti si. 1920 Kum Duhlonak Langhternak (The Boycott of 1920) Rangoon college cu 1878 kum ah an derh i Calcutta University ukhruainak tang ah an rak chiah. 1904 kum ah Government College tiin le 1920 kum ah Rangoon University tiin a min an thlen.
Rangoon University cu University of Cambridge le University of Oxford i an ca cawn ning le an i ukhruai ning modelled an hman ti si. 1920 kum ah an i ukhruainak ding ca ah ‘University of Rangoon Act’ timi phunglam thar cozah nih an ser piak mi hna cu siangngakchia pawl nih kan duh lo, Kawl miphun pawl cung ah thleidannak a kan tuah, anmah Mirang le Indian mi sikho deuh pawl ca lawng ah ser mi a si tiah hnawl ṭhan ding in an hal hna.
Cu phunglam thar ser mi ah an duh lo mi pakhat cu, Rangoon khua leng i colleges le kawl holh in cawnnak kawl sianginn chuak siangngakchia pawl cu Rangoon University luhnak (entrance exam) camipuai an tuah ta hmasa lai timi le vice-chancellor ca ah zapi hnatlak in si loin cozah nih direct an thim mi cu kan duh lo ti a rak si. Sianginn kai lo le exam tuah lo in an rak um.
Cu an buainak an cawlcanghnak cu High school siangngakchia le zaaran Kawlmi vialte le Phungki vialte nih an rak ṭanh dih hna. A donghnak ah 1923 kum ah University Act. cu an rak remh piak ṭhan hna. 1935-36 sianginn kai kum a voihnihnak Rangoon University Student Buainak le 1938 kum siangngakchia, kutrianṭuan, lothlo, phungki le mizapi tel in buainak.
1935-36 kum ah ‘All Burma Student Union’ an rak derh i Secretary ah Ko Aung San a rak si. Mah cu kum 1936 i Rangoon University Student Union nih chuah mi Oway Magazine ah British cozah duhlonak cabia/article a ṭial tu min University uktu nih aho dah a si tiah an hal mi hna Aung San (Editor) nih a rak chim duh hna lo i amah Aung San le Ko Nu (U NU) sianginn in an rak chuah mi hna cu University siangngakchia pawl nih boycott an tuah, an duhlonak an rak langhter.
Thla tlawmpal hnu ah siangngakchia pawl nih an hal mi hna cu sianginn uktu nih an pom piak ṭhan hna. 1937 kum ah Burma cu India ram chung uknak in an ṭhen i, a dang tein ram i-uknak phunglam (constitution) thar an ser piak hna. Cu i-uknak phuglam thar an ser piak mi hna cu, Kawl hruaitu upa cheukhat le siangngakchia pawl nih,
India ram nawlngeihnak le uknak phunglam thar sang deuh in pek an timh mi hna ah Burma ram cu pek duh loin pheo le phenhei an kan duh i a si tiah Mirang cozah cung ah lungrumhnak tu an ngei hna i a duh lo an rak tampi. Cu Burma ram uknak phunglam thar ning in cun cozah thar ser awk i thimnak an tuah mi ah Dr. Ba Maw hruai mi Misifak Party (Poor Man Party) nih teinak an hmuh. Dr. Ba Maw cu a hmasabik Kawlram Prime Minister a hung si.
1938 kum kar chung ah British cozah cung i duhlonak le Burma ram luatnak ca ding ah tiin University siangngakchia hruainak in cawlcanghnak phunphun an ngei hna. 1938 kum December 20 ah Rangoon khuapi chung i British cozah uktu bawi nganbik ṭhutnak office, Kawl in ဝန်ကြီးများရုံး an rak timi hmai ah Siangngakchia pawl hruainak in duhlonak an rak langhter lio ah Rang cit in Palek nih baton fung in an rak tuk hna i,
Rangoon University siangngakchia Ko Aung Kyaw fung tuknak hma in a rak thi. Mah cu a thihnak hmun cu a hnu ah Bo Aung Kyaw lam tiah min an pek. Hi lio caan 1938 kum January thla ah Thakhin Po Hla Gyi hruainak in Chauk khua zinaan khor cawhnak i rianṭuantu pawl nih an thla hlawh karhter ding in le zohkhenhnak ṭha deuh hmuh ding in an company (Burma Oil Company) ah an hal hna.
Chauk khua i an buainak cu Yenangyaung le Rangoon khua pawng Than Hlin khua i zinaan chuannak le ram chung i Sehzung rianṭuantu pawl tiang in minung 10,000 ringlo nih lampi zulh in cozah cung ah duhlo langhternak an rak tuah. Thla 4-5 rian ṭuannak ah kal duh lo in an rak um. Mandalay khuapi ah phungki pawl hruainak in duhlo-nak a langhter mi minung 17 cu police kut in an thi.
Mah cu 1938 kum cu Kawl kum relnak in kum thongkhat le kum zathum (1300) a tlinnak a si i, cu cawlcanghnak cu ‘Htaung Thoun Ya Byei Ayeidawbon’ tiah min an rak pek. Peh ṭhan te ding. 1962, 1975 le 1988 kum buainak. Crd; David C B. Ling
Be First to Comment