#Breaking_News; CDF-Matupi, CDF-Mara le CDF-Zotung i bawm in SAC ralhrang hna cu voithum tiang kan kah hna i SAC ralhrang minung 8 an thi, 5 nak tlawmlo hliam an tuar, him tein hnu kan kir kho tiah CDF-Matupi nih cathanh an chuah. #CCN_Channel
RElchap; SAC Cungah China Lungput Aa Thlen MAH Le Soe Win Hi Thlen A Duh Hna. China cawlcanghnak zoh tikah China nih SAC cu hnu a chit cang tiah ruah khawh a si. A 74 nak UNSC meeting ah SAC lei ṭanh in vote a thla lo. Cun 2022 donghlei ah khan Mekong-Lancang Cooperation chungtel ram hruaitu lubik hna tonnak ngei dingin SAC sawmnak cu China nih zeihmanh an leh lo caah an ṭhul ṭhan.
MLC ah chungtel ram 6 an um. Mekong tiva nih a tanmi ram Lao, Myanmar, Thailand, Cambodia, Vietnam le China hna an si. Mekong hi China ah cun Lancang tiah an auh. Atulio MLC Chairman cu Myanmar a si. Kum 2022 July ah Bagan, Myanmar ah MLC ramleng vuanci hna tonnak an rak ngei.
SAC sawmnak kha China nih a leh lonak a ruang a um. MLC chairman a si liomi SAC nih a timhtuahmi MLC ram hruaitu lubik hna tonnak kha tuah si sehlaw SAC kha dotla cozah ah an cohlan, an pom a si hnga, cucu China nih a duh lo.
China hi Myanmar ah zeibantuk uknak dah an hman timi kongah a buai lo. Ahodah hruaitu a si timi zong biapi ah a chiahmi a si lo. China nih biapi ah a chiahmi cu Myanmar ram chung i tangka hram a chiahmi le company a dirhmi vialte hna kha ahonidah a ven khawh lai ti hi a si. A fawinak cun zeibantuk minung le uknak an si zongah a tangka a sungh lo kha China nih a duhmi a si ko.
MAH nih nawlngeihnak a lak in kum 2 chungah China cozah company le sehzung zeimawzat an rawk cang. MAH nih kan ngeihchiah a veng kho taktak lai lo ti kha China nih a ruah cang. Cucaah MAH le Soe Win hi an ṭhutnak in ṭumter i ralbawi dang in thlen an duh tiah bia a leng ngai.
MAH le Soe Win thlengtu dingah China nih a duhmi hna cu General Mya Tun Oo le Lieutenant-General Moe Myint Tun an si. General Mya Tun Oo cu nawlngeihnak lak ni Feb 1, 2021 ah MAH nih Minister of Defense ah a chiahmi a si. Cun SAC ah chungtel a si fawn. Minister of Defense a sinak in National Defence and Security Council ah aa tel.
General Mya Tun Oo cu US nih Feb 11, 2021 ah dantat phihkharnak an tuah. Canada le UK zong nih Feb 18, 2021 ah phihkharnak an tuah ve. Cun Council of European Union nih cun March 22, 2021 ah phihkharnak an tuah fawn. Lieutenant-General Moe Myint Tun zong hi US, Canada, UK le European Union nih phihkharnak an tuahmi a si.
Lieutenant-General Moe Myint Tun hi nawlngeihnak an lak a thaizing Feb 2, 2021 ah MAH nih SAC chungtel ah a chiahmi a si. A rian (rank) kai ning a rang ngaimi a si. Than Shwe nih amah chawngtu dingah MAH a rak zuat bantuk khan MAH nih amah chawngtu dingah aa zuatmi a si ve. Thimnak an tuah lai i MAH nih president a ṭuan tikah Lieutenant-General Moe Myint Tun hi ralbawizik (commander-in-chief) sinak a pek te lai.
Feb 1, 2021 i President U Win Myint le a nupi a tlaitu ralkap kha Lieutenant-General Moe Myint Tun nih a hruai hna. Kum 54 lawng a si rih i SAC chungtel hna lakah ngakchia bik a si. MAH nih a zumhmi le a bochanmi a si caah ralbawi dang hna zong nih an ṭih ngaimi a si.
Suh Kyi caah chawkhel lei ruahnak petu Sean Turnel nih thongin a chuah i an ram Australia a phak hnuah “Myanmar ram cu mihrut nih an uk” tiah Media sinah a chim. US ralbawi ngan pakhat zong nih “MAH hi a derthawm ngaimi hruaitu a si, amah nih hin a dih dongh tiang hruai ko hna seh law Kawl ralhrang phu hi an zapi tein tlakpi chih lawlaw te hna seh law a ṭha bik lai” tiah a chim ve.
MAH nih 2011 in ralbawizik a ṭuanmi a si i 2011 in 2020, kum 10 chungah tlangcung hriamtlaibu an karh, an ṭhawng ngai ti a si. A bik in AA, TNLA le MNDAA hna hi an karh i an ṭhawng taktak. Cu nih cun MAH nih ralbawizik rian a tlinh lo zia a langhter tiah ramkhel thiamsang hna nih an chim.
Nawlngeihnak a lak in kum 2 chung a cawlcangh ning vialte China nih a zoh lengmang tikah a lung a dong ngai cang. MAH nih tangka hram kan phummi vialte a kilveng kho lai lo tiah China nih a ruah cang. Cucaah MAH le SW cu mino deuh Mya Tun Oo le Moe Myint Tun in thlen an duh hna hi a si. China nih zeitindah rian a ṭuan lai ti cu chim khawh a si lo nain MAH le SW cu an bochan ngam ti hna lo ti a fiang.
A luancia 2022 donghlei ah UN upa pakhat nih “China nih Myanmar kongah dairek in bia a chim ti lai lo. A duhnak cu nan inn-pa ram hna cawlcanghnak le hmurka in a langhter cang lai” tiah CHRO Director Salai Bawi Lian Mang sinah a rak chim bal.
Cuticun Cambodia le Thailand cawlcangh ning a vun i phundang deuh ngaingai. Thailand ah MAH fanu le fapa ngeihmi thilri an tlaih kha mu! Cun SAC he aa tong i bia aa ruahmi hriamtlaibu hna hi China nih a zuatmi deuh lawngte an si.
Cun nai i Switzerland ram Davos khuapi ah tuahmi World Economic Forum ah Indonesia in Maritime and Investment Affairs vuanci (ပင်လယ်ရေကြောင်းရေးရာ ညှိနှိုင်းရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုရေးရာဝန်ကြီး) Lahut Panjaitan nih “MAH nih a ṭhutnak in ṭum seh law a fiamthiamnak a tlinhmi hna kha ram hruaitu sinak a pek hna awk a si” tiah a chim.
Cucaah 2023 chungah hin SAC hruaitu thlennawnnak a um kho tiah zumh a si. SAC hruaitu an i thlen ahcun ramkhel thlihran ning zeimawzat aa thleng fawn lai. Zei a si hmanh ah chiat lei in aa thlengmi si loin ṭhatlei in aa thlengmi a si khawh nakdingah thlacam cio ko hna usih. By- Salai CP Lian
Be First to Comment