Salai Thomas Lian, CNA Le Mirang Pa 3 Hna Kong Ti Mi Hi Van Rel Hmanh Hh

Kum 2008 Pur (June) thla zarhkhatnak a si. Kan Chinram cu Fur khuacaan a si bangin, nichiar chuak vanrial ruah le thlipi hna nih a den camcin ko. Khuate lei cu ceet le cawt he kan i ciah lulh hna. Voidang tawn bangin tuzing zong tuan tein ka tho i, kan khua in aa naihte mi khua pakhat ah a laang in Sianginn kai ding ka si. Nain ka paw a nuamh deuh lo caah Sianginn kai lo dingin kaa let t’han. Ka ihkhun cun ka hung tho i, suimilam ka hun zoh cu Sml. 7:30am a si cang. Zing tuk cu a si ti lo nain tikhu nih khuachung a khuh dih caah khuachung a mui ngai ti khi Thlalang-awng in lenglei cuanh ah ka hei hmuh khawh. Ka thilpuan kaa hruk khawh cun Ka Pu le innleng tal ah va t’hu hnik ning tiah leng ahcun ka hung chuak. Kan lungrawn khua cu tichum lawngte nih a zelh rih ko. Kan innleng in cun khua kaa hoi seek len ka ti ahkhin kan innpa hna inn lawng bak khi ka hmuh khawh. Cu tluk cun ti khuvai a chah. Zalamthlur ah khuami ai chokmi pawl pakhat hmanh hliah kho lo tiangin khin kan khuachung cu chum nih a khuh i, chumzun khi a siamsiam tete in a tla. Kan khuachung cu ramno lawngte aa phah caah hring dildel tete khin zalam cung ramno lakah ruahpi dor hna cu tleu dekmak tete khin an laam hna.

Ka Pule Inn hleihlak (An hleihlak hi lung in rualmi a si) ka hung kai zawn ahkhin, hleihlak phen bak ah thilthuam hringpi he ralring taktak in meithal Ak 47 aa put i a dirmi tlangvalno pakhat khi ka hmuh. Azee,,, ka lau khawhning cu!! “Kawl Ralkap” ah ka ruah. Nain hleihlak ka kai pah cun fiang deuh in ka hei zoh t’han “Kawl Ralkap” a rak si lo. A luchin (lukhuh) ah “Vapual hmanthlak” aa cuangmi ka hmuh. “Chin Miphun Ralkap (CNA) a si. Aaaww… ka hnangam khawh ning cu mu… hummmm.. tiah..ka thaw chuak….. kan Chin miphun ralkap bak a si. Lunglawmhnak le hnangamnak nih a ka thuam colh t’han.

Sml 8:30am a hong tling manh cang. Khuachung chumdi pawl cu an hung t’ian deuh nain ruahpi cu siamsiam in a sur ko rih. Ni le ruah an i pai, asinain “Ni le ruah aw eng eng, ni nih tei seh ruah t’ap seh” tiah a rak sa tawntu ngakchia aw-aan zong kha kan khuachung cu a leng ti lo. Khuami pakhat hmanh loothlawh kalmi an um lo. Khuataw lei khin Vunraang mi sang pipi pathum Video thlaknak le Camera thliri tling pawl put pah in khuachung lei an hung luh thluahmah khi ka hei hmuh hna. An hnu lei khin CNA ralkap minung 12 hrawng nih hriamnam tling he zulh le ven buin an kilhkamh hna. Zei ko dah a cang hnga? Ka khuaruahhar tuk! Keimah lawng ka rak si lo, inn kip in innleng par ah cun an hung chuak cio hna i, kan khuapi ning cun khuaruahhar ngai khin kan zoh ko hna. Cu tlawmpal ahcun CNA Ralkap pawl cu hmunhma an hung la, an tli, an lee thluahmah i, khualu lei cu an meithal par cun an sawh i, lamlai ahcun an bawh chel an thlik chel, raldo ding step bantuk bak cun hmunhma an la thluahmah hna. Khuazing! Azelaww…

an i kap ko cang lai hi ta tiah khuami hna cu thinphang thlalau in kan tol zong kan i sip dih cang hna. Mit-au phing tuk buin zaamnak ding khua kan khang len hmanh hna. Cu dungdang ah kan khua Chan Hnok pa le Bil Luai pa hna cu innthlang lei ramhual ahcun lo phir an tli i an lungzii hmanh i fenh t’hit’ha manh loin an zaam. Chikhat lo te ahkhin CNA ralkap hna nih Khuami an lungre a thei ti an hmuh i, mah thil cawlcangnak an tuahmi kha an hun kan fianhmi cu “CNA hna nih raltuk cawng in khuachung kan cawlcanghmi hi Mirang pathum hna nih video thlak an kan duh caah a si” tiah an kan chimh. Mah hnu cun raltuk lai phan le thinphan thlalau in a zaam manhmi khuami pahnih cu mi kotu an fial hna i an va auh t’han hna.

CNA Ralkap a rami hi an bawile he telh cun Minung 15 hrawng an si. An min ka theihmi hna hi Minung 5 an i tel. Khualaicer bak ahcun an meithal an kut khat lawng in an ziit ciammam cu an thiam khawh ning hi “mangbangza rori” khi an si ko!. Mitpurh kan ti hnga maw an mak tuk ruang le an thiam tuk ruangah kan ti hnga dek! khuapi te ti awk in kan zoh hna. CNA Ralkap pawl cu an fit hrimhrim, an za hrimhrim ko. Meithal tonghtham hrim an thiam, a leek zong an i leek dih fawn. Kum 30 in 20 kar hrawng lawngte an si (an ralbawi pahnih ti dah lo). An meithal par thlaih ah puansen in an t’em, an hngawng ah puansen an i men chih fawn. T’hi vailamtah a simi khi an i awih dih ngawt hna. Khuami vialte Putar le Pitar, Lengleh le Valleh, Nungak le Tlangval, Mino thlu lo Upa thlu lo tiin kan uar tuk hnanak ah a zoh kan cim hrimhrim hna lo. Cuticun an zukcawl thlakmi le an cawlcangh an hun lim deuh hnu khin, CNA ralbawi pakhat nihcun khuami vialte cu a kan pumhkhawmh i, CNF nih ram le miphun ca ah rian an t’uannak kong sullam cu chimhfianhnak a kan ngeih.
Mahtihin a bia cu a hun thawk>>>

“Dawtmi khuami hna nan dam cio hna maw? kan biak Pathian min in nan kut kan tlaih cio hna. Kei ka min cun Salai Dar Lian ka si. CNA rank in cun Tawngmangham ka si i, mirang holh in cun Colonel rank ka si. Nihin ni caan ah nan khua kan ratnak kong he pehtlai in kan riant’uannak le CNF hmuitinh tawite in chim ruah kan duh ve ko hna. Lungsau te le thinfual tein nan ka ngaihpiak naklai kan nawl hmasa fawn hna”.
“Atu Mirang kan hun i t’hitmi hna hi Nuhrin Covo lei rian a t’uanmi an si i, Canada ram in a rami an si. Atu a rami Mirang hna nihin Kan Laitlang khuate ummi tampi hna le atu nan khua telh in Kawl uknak chiatkhaat tuk ruangah Ralkap namneh le sersatnak nih a chuahpi mi kan harsat ning hna kha hmuh an duh. Cu lawng si loin porter phurhter in hremnak a ingmi hna le kan nuhrin covo an buarnak kong kha Video muicawl tein tonbiaruahnak ngeih le muilangh in thlak hnu ah vawleipi hmai ah kan miphun kong chimrelpiak an kan duh. Mah hi Laimi kan ca ahcun thil t’ha tuk a si kan ti ca ah CNA zong nih an pumpak himnak kong ral kan venpiak ve hna i, thil dang kong zong kan si khawh tawk in tampi an sin ah kan chim rel ve cang”.

“Cun, nihin ni caan ah CNF/CNA nih zeidah kan khelmi a si timi hi tawite in chimh kan duh hna. Chin National Front (CNF) cu 1988 March 20 ahkhan hriam banh in Chin mino hna nih rak dirhmi a si. Cu CNF nih kan i hmuitinh bikmi cu, kanmah kan ram le kan vawlei ciate ah “Mahte Khuakhan Lairelnak Nawl” kan Pupa chan in kan rak ngeih cangmi kha akan Pentu Kawl miphun” hna nih hramhram loin a kan chuhmi hi, hung kan khirh t’han u, tiah hriamnam he hal i, kan covo hmuh kha a si. Cu kan Ram le kan miphun nih zalonnak kan hmuh khawh t’han nakhnga, hehchet-law-mawh tiah kamseh thisen thlet in Chin Miphun Ralkap Nusalt’ha le Pasalt’ha hna minung 80 renglo nih an nunnak an pek cang. Sihmanhsehlaw kan duhmi zalonnak timi “Mahte in i uknak, Lairelnak, chim khawhnak le zalong tein t’ial khawhnak” hna cu nihin Ni tiang tliang tein kan tep kho rih lo caah, tuchun ni tiang CNF/A ram le miphun dawtu Pasalt’ha le Nusalt’ha hna nih kan nunnak le kan caan sunglawi cu kan pek cuahmah ko rih. CNF/CNA Pasalt’ha le Nusalt’ha hna nihhin cu kan miphun nih zalonnak kan hmuh khawh hlan lo cu zeitikhmanh ah atu kan cawlcanghnak hi kan ngol lai lo tiah bia kan i kam. Kan miphun nih “Mahte Lairelnak Nawl” kan ngeih t’han hrimhrim a herh timi hi kan tlaihtleng pakhat a si. Miphun zalong kan rak si bangin, cu kan sining te cu kan hlam t’han a za cang ti hi kan aupi pengmi a si”.

“Chin miphun Kan Pa bik a simi Pu Zing Cung nih a chimmi cu: “Chinland ah zalonnak a um khawh nakding le Chin miphun nih kanmah tein khuakhan Lairelnak nawl kan hmuh khawh nakding ahcun ‘Dothlennak” rian hi tuanbia nih a kan khinhmi rian a si. Chinland ah “Laihri” aa tanmi hna le cu hrinsor vialte hna nih, cu (Dothlennak) rian cu kan i khinh ding a si. Kan miphun a hmunh khawh nakding ah kan miphun nih nawlngeihnak le uknak nawl kan ngeihnak “Ram” pakhat kan ngeih hrimhrim a herh” tiah a chim. Mah zawn i kan Pu “bia” hi Chin miphun vialte nih kan thinlung chung ah i cinken cio in Pathian nih a kan pek cangmi kan Ram, kan vawlei Chinland hi kan Ram taktak ah a luatmi Ram ah kan ser khawh t’han nakhnga kan “dothlennak” hi fakpi dirpi in a lamkip in thazaang chuah t’i hna usih tiah kan sawm hna. A hleikhun in hika khua Mino vialte hna nan liang cung ah kan ram le kan miphun cu aa hngat. Kawl uknak cu nan hmuh ko hih, zeitluk in kan si a fah, kan vawlei, kan biaknak, kan holh, kan ca le kan nunphung an kan hrawhpiak thlu hnik ko cang hih. Kan farle Lai ngaknu dawhdawh zong an kan vaivuanh piak len cang hih. Ruat ve hmanh u. Nan lung a fak tuk cio ko lo maw? Hi kong ka ruah tik ah keimah zong ka celh lo i hriamtlaih in a dik lomi raltuk in thlenremh i zuam hi kaa thimnak a si. Lam dang a um rih fam lo cu mu. Tuchun ah ka bia a ngaimi Miphun a dawmi mino hna, “Miphun ca ah zeidah na tuah khawh ve lai? tiah biahalnak tuah kan duh ko hna”.>>>

“Dawtmi khuami hna, Minung pakhat nih a chanchung ah dawtnak sang bik a langhter khawhmi cu “Kan nunnak midang ca i hloh ngam hi a si” cucu dawtnak vialte lak ah a sang bikmi a si. Cucaah CNF/CNA ramrian t’uannak hi nang ee kei ee ti loin, theihhngalhpi cio in, nihin thawk in Chin miphun a simi vialte lungrual tein kan ram le miphun caah lungkhat in dir t’i hna usih. Chawva, thlacamnak, thazaang, fimnak le thiamnak he i bawmchaan hna usih. Hmunkhat te ah Chin miphun kan dir t’i ahcun aho nih dah a kan tei khawh lai? lungrualnak ah pei a nung kan Pathian aa phuan lai cu! Kan i lungrual ahcun kan ralpa cu tei cia a si ko cang. Cu lawng si loin kan Chinland hi aho van ngai lo ram ah kan ser khawh hna lai. Kan mifim le mithiam hna hmang in Chinland hi cerhcincuai ram ah kan ser khawh hna lai. Kan nunphung kan t’hanchoter khawh lai i, kan Chin Caholh hrimhrim hi University le Sianginn kip a sang bik tiang ah cawng kho dingin kan thlircawi khawh lai. Miphun dang nih hmaizahmi Miphun le Ram ah kan ram kan ser hna lai”.

“Khuami hna nan sin ah ka bia peh t’han ka duh rihmi cu mu…..Chin miphun vialte nih kan herh bikmi cu Uniformity nakin Unity a si. Unity nih a sawh duhmi cu “Pumkhat sinak le lungrualnak” a si. Uniformity nih a sawh duh vemi cu “i khahnak asiloah i lawhnak” a si ve. Chin miphun cu bia le hla, holh le ca ah a rum tukmi, thuam le thil ah a rummi kan si i, kan holh phun a tam kan thuamthil phun a tam tik ah kan i lawhlonak tete tampi a um ve. Uniformity- i khahter dih (lawhter dih) nakin Ram sersiam kan i timh sual ahcun kan i khah thlu lonak le cu kan i lawhlonak tete kha a hung langh lai caah Ram pakhat dirh khawhnak thazaang kan ngei kho lai lo. Sihmanhsehlaw Unity timi cu kan i khah lonak tete bu le kan i lawh lonak cio bu khan kan i khahnak zawntu kawl thiam i, lungrual thiam kha a si. Kan fimthiamnak kan sining pahrang cio hmang khan pumkhat sinak kha a si. Cu Unity timi lungput cu thleidan a ngei lo. Kan sinak kan holh le ca le kan thuamthil cio hmang khan kan Chinland caah lungrual tein kan ralpa teinak ding caah ramrian t’uan t’i kha a si. Cuti Unity hmanzia kan thiam asi ahcun kan Dothlennak ahhin kan thazaang a t’hawng chinchin kho lai. Cu Unity timi cu dawtnak muru a si. Chinram le kan miphun cungah dawtnak taktak kan ngeih cio bangin kan ralpa Kawlmi pennak hi tang ah thla cang hna usih. Pathian sin in a rami Ram dawtnak le lungrualnak (unity) hmang in kan Chinland cu Eden duum dawh bang a hninghno khawh ve nakhnga fakpi in sersiam i zuam chin hna usih. Cu Unity taktak cu CNF nih hram a bunhmi le a dikmi dothlennak a tuahmi ahhin thazaang chuah cio in a thei par tlaiter hna usih tiah kan sawm nolh hna”.

“Ka bia donghnak ah: Pathian thimmi Chin miphun kan si. Pathian nih Ram a kan pek. Cu pek ciami Chinland kan kilven khawh thai lo sual ahcun fak tuk sual phawt kan tong ko lai tiah ka zumh. Na zumh ning si ve seh tiah ka duh. A ruang cu Pathian nih zeiruang ah dah Miphun tling pakhat ah a kan ser timi biafang hi fakpi in kan ruah zungzal a herh hrimhrimmi a si. Chinram hi Kan techin fapar hna Ram kan i hlanchungmi Ram a si ti hngal bu tein kan kut cung ah phakter t’han i zuam hna usih. Pathian nih Chinram a dawt. Zalonnak cu man loin hmuh khawh a si lo caah tuchun ah Khuami Laihritlai dawtmi hna biacah kan duhmi hna cu CNF/CNA riant’uannak ahhin thazaang chuah rih ko u ti hi a si. CNF/A ralkap nan kan dawtnak, kan ca ah nan dihheumi caan le chawva, nan tuar-innak vialte cung ah kan i lawm. Cu nan tuar-inmi harnak hna cu pakpalawng a si hrimhrim lai lo. Cucaah nihin ni thawk hrimhrim in hmailei kan lamtluan tiang thisen he kan dothlennak pehzulh t’han hna usihlaw. Zalonnak rian cu “a man” in cawk a hauh caah tuchun a nung rihmi Chin miphun vialte liangcung ah Dothlennak ramrian hi khinh kan si. Chin miphun cu a nung Pathian a zummi kan si caah kan Pathian bia in ka bia ka donghter lai. Ezekiel 39:28 Miphun dang hna lak i sal i taan awk i a kaltertu hna Keimah nih pakhat hmanh hnulei ah kaltaak loin anmah an vawlei ah khan ka pumh ṭhan hna lai caah Keimah cu Bawipa an Pathian ka si kha an ka hngalh lai”.
“Khuami hna kannih CNF/CNA caah har a tuar bik le a rethei bik nan si. Nan cung ah Chin miphun aa lawm i, CNA ralkap kan i lawm tuk. Hmailei ah kutsih in riant’uan t’i peng hna usihlaw tiah sawm buin upatnak he ka bia ka donghter”.
“Pathian nih Chinram thluachuahnak pe ko seh.

Chinram le Chin miphun hmun zungzal seh.
Bawipa nih khuami dihlak thluachuah in pe hna seh.
Kaa lawm ngaingai”.
Amen..Amenn…..timi thawngvaang nih khuachung cu a tlirh dih. Khua Mino tampi cu CNA lut colh ding an lung a tho. Nain Mino cheukhat cu Sianghleiruun kai lio cuahmah deuh lawngte an si hna tik ah CNA luh le luh lo ding an i laklawh ngaingai hna. Sihmanhsehlaw, cu maw kan duh lai tiah Khua mino chungin minung pali nih Chin Miphun Ralkap t’uan dingin an min an i pe colh. Cu hna cu: Mai Bawi Dim Iang, Salai Siang Lian Uk, Salai Bawi Thawng Awi le Salai Cung Nung an si. Mah hna lak ahhin Salai Cung Nung hi B.A a lim cangmi a si. Khuami dihlak nih CNA an luhmi cu kan lungtlinpi hna ca ah kan zapei thang taktak in kan beeng t’i hna. Khuami lak ahcun keimah pumpak hrimhrim hi ram le miphun cawlcanghnak lei cu ti haal in a haal vemi pakhat ka si ve caah cuti khua mino hna an i pumpeknak cu ahlei in kaa lawm khun. CNA Ralbawi pakhat nihcun “CNA ah min aa pe tharmi Mino hna nan cung ah Chin miphun ralkap aiawh in kan i lawm i, Chin miphun aiawh hrimhrim in kan i lawm tuk. Hi rian hi lamfawi si loin lamphawk a si lai caah ram dawtnak taktak ngeih buin t’uan nan i timh kan hmuh tik ah kan i lawm khun. Cun, tutan hi cu kan sin ra colh lo in, hmai thla ni 12 ah Training a kai dingmi minung khawmh pah in kan vun i laak te hna lai” tiah CNA lut tharmi hna cu bia a hun cah hna. Ka min kaa pe ve hnga maw tiah kaa ruah len lio le Sianginn ka kaimi hi dih ta lawlaw ko ning tiah kaicavei len lio ahkhin kan khua Putar pakhat Bawi Chin Pu nih “CNA ahhin Khua mino hna Training kai cio ulaw, kan ram ca ah aa ralring pengmi Khuatlang ralkap si hna usih, Laimi a nung Pathian thawngin LAIMI le LAIRAM ca ah nung usihlaw, a thi zong Laimi ca ah thi ko usih” a van ti chap bak cu Khuapi te kan lungtling tuk hringhran. Khat le khat kutza kan i chaan hna i, holh dawhdawh le bia thlumthlum in kan i chawnbia hna. Cuticun tonpumhnak cu a hung t’ian dih khawh in CNA le Mirang pawl cu zanlei suimilam 4:35pm hnu ah India ramri lei Tio tiva lei ah kir dingin an i timlam t’han.

CNA ralkap hna le Mirang pawl thlahtu ding ahcun khuachung hruihruaitu bawitlang hna nih minung an kawl colh. Khuate ahcun a changchang in kan co tawnmi “Duty” tiah aa t’ialmi “Thingphel Tlep” khi a um. Mah cu Thingphel Tlep cu zankhat voikhat in Inn khat hnu Inn khat t’hial a si tawn. Cu thingphel tlep nih a phanhmi hna Innchungkhar poh nihcun Kawl Ralkap Porter phurh a herh ah siseh, CNF thawngpang pek an herh ah siseh t’uanvo an laak tawn. Cucaah tutan zong hi CNF kong ah mah cu Thingphel Tlep umnak cu an kawl. Pu Chan Khup te inn ah a rak um celngel, mah hna Nupa cu fa ngei lo an si i, an Nupa in kum 50 lengkai veve khi an si cang. Cucaah Pu Chan Khup cu a ra i, “Kawi Lian, zei kan ti hnga, tutan Duty kan ciahmi cu na kan t’uanpiak a hau ko lai, keicu ka Upa fawn cang i, zaangfahtein kan kalpiak law, ni-hlawh man cu nan loo-thlawhpiak zongin kan in cham te hna lai” tiah a hung ka fial. Ka zoh hna ah an Nupa in ka zaang an fak ngaingai. “Ka Pa, a si ko cu ta…. keimah ka kal ko lai” tiah a mithmai zoh pah buin fawizaang te khin ka leh colh ve.

CNF/A pawl lam hmuhsak an hauhnak hi lam kalnak an theih lo ruangah si loin, an kalnak lei hi Tio tiva tan in Mizoram lei luh ding an si ca ah a si deuh. Aruang cu mah Tio lei lam hi ruah lo pi in Kawl ralkap an hung chuak tawn ca ah a si. Kawl ralkap pawl nih Lahva tluan an zawh thluahmah i, cuticun Tio an va phanh hnu ah Tio (India) lei kap khin kan khuataw ah an hung chuak tawn. Cucu ralrin a herh taktakmi a si. Kawl ralkap pawl nih mahti an rak tuah ruangah CNA ralbawi ngan pahnih Major That Ci le Capt. Uk Lian Thang zong an rak tlaih cang hna. Cucaah CNA ralkap hna nih zalampi an zawh ahhin an i ralrin biknak cu Tio lamthlurpi hi a si. CNA ralkap pakhat a ra i, “Tio lam ah hmaicem ah na kal lai i, cu hnu ah kannih Ralkap pahnih na hnu in lamhra ai hlaat nakin kan in zulh lai, Kawl ralkap na hmuh hna ahcun na hnulei kut te khi na cawlter lai i, hnulei Mirang pawl le kan hawile kan chimh hna lai, cun kan i zukphiak kho lai” ti a si. Cun, Chin ralkap pa nih a bia a peh chapmi cu “Kawl ralkap he i tuk hi kan t’ih bia a si lo. Mirang pawl he kan si ca ah, ramtang ah thlikmathlok loin an tli zaam pah kho lai lo tiah anmah zawnruah ah a si” tiah a ka ti t’han. Ka lu ka sukpiak i, “a ngah ko” tiah ka leh. Lam ka hruainak hna ahhin Kawl ralkap he hin hei i tong sual taktak usihlaw keicu an ka tlaih hnga i zeidah ka va lawh hnga ka ti ahhin ka thintur colh i ka zenh pin ah ka ngaih-lah tuk hringhran.

Thil kan vun i timh dih hnu, kal dingin kan i thawh taktak khi cu 5:12pm a si cang. Mahticun Tio lei panh in CNA pawl cu lam ka hruai hna. Chai le t’hait’holh zaal le Namte a t’ha nawnmi akawng he cun ka tai ah kaa thlaih. Duhsah tein kan kal i, kan i thawn thliahmah hna. Kawl ralkap tong hraw loin tluang tein Tio tivapi India le Myanmar ramri cu kan phan. Cu kaa hmun ahcun Lai Dawr pakhat a um i, CNA pawl he cun dinh pah in lakphak kan ding t’i hna. CNA ralbawipa nih a hun ka thawh i, “Ka nau, kan i lawm tuk. Asinain kan sawm duhmi a um. Atu ahhin kan sin ah ra ve lawlaw ko hen? ram le miphun nih an herh tuk e” tiah a hun ka ti. Ka lau ngai! Ka lungchung in an sin ah ka kal ve colh hnga maw? ka chungle theihter hmasa loin CNA ka tlak ahcun ka chungle an ngaihchia tuk hnga maw? Atu ka Sianginn kai hi kaa laklawh lio a si i, vun lim ta lawlaw ah a t’ha deuh ko lai e” tiah khuazaza khi ka ruat manh. Sau ngai holh lo ka um hnu khin “Ka U, CNA pakhat dirhmun in ka hmu ko. Atu ah meithal tlaih cun i tel colh kho hlah hmanh ninglaw, ramchung Sianginn ka kai chung ahhin zei bantuk nan herhmi kongah nan ka fial/hman khawh ko, atu cu ka Sianginn kai hi aa laklawh liopi si i, ka lim tiang cu vun ka hngak kho ulaw kaa lawm tuk lai” tiah ka hun leh. CNA ralbawi nihcun “A si reng tak.. kan in hngah lai mu, na sianginn na lim hlan in na lim hnu tiang zong kanmah mifa taktak in kan in cohlan cang” tiah a ka ti hnu ah kutza kan i tlai. Mah dih cun CNA ralkap pakhat a hung ra i, mahtihin a hung ka ti “Ka kawi, kannih siangngakchia(CNA tinak) cu ramtang lawngte ah kan um i, atu chan ramchung mino nih nan hman bikmi Email siseh, Gtalk siseh, cakuatnak phunphun kan hmang kho lo. (Mah lio 2008 hrawng ahhin Laimi nih Gtalk le Emial deuh lawng cakuatnak ah kan rak hman rih, Facebook a laar tuk rih lo). Cucaah atu hi ramleng a phan ciami Laihritlai Chin miphun hna sin ah cakuat tawite ka t’ialmi a um, mah cucu Lai Forum biaruahnak an ti maw kha, mah chung ahkhan rak ka thlakpiak ve te law kaa lawm tuk lai. Ka min cu Salai Zaw Bah ka si” tiah cakuat pek pah cun a hun ka chawnhbiak. A cakuat cu ka laak colh i, bia tam i ruah manh ti loin khua phanh ka tlai tuk lai phan ah khualei panh cun CNF pawl le Mirang pawl cu ka chuah taak hna.

Cuticun Tiova in cun ke tein khua lei ah ka kir t’han. Zan suimilam 9:40pm ah khua cu ka phan. Ka Nu le Ka Pa cu “ka tlun tlai tuk tik ah an khuaruahhar tuk”. Khuamui lak ahcun khuataw Hauka in an rak ka don i, an rak t’hu peng. Kan vun i hmuh bak hna in ka Nu nih, “Lianlian, CNA nih an in rawt rua kan ti le pei kan thin a phang tuk cu!” tiah a ka ti colh. “Nu, an hei ka rawt sual hmanh ah Miphun ca ah a si” ti tu in pei nan rak ruahthiam ding a si hnga cu” tiah ka hei leh. Mahticun ka Nu le Pa he cun khua chung ah kan lut hna. Chungkhat sahlawh hna nih “kan thaw a chuak tuk e” tiah an rak ka tuammuai. Ih zai ka rel i, ka lu le ka chantling a vun i tongh bak khin thaizing Thantlang khuapi ah va kal i, CNA ralkap pa cakuat cu Internet dawr ah t’hu in Laiforum@gmail.com chung ah ca va kuatpiak ding cu khua ka khaang colh. Ka chungle a konglam ka chimh dih hnu hna ah Zingkhuan sml 5:25am in ka tho i, Thantlang kal cu kaa thawh. Ke bak in kal a si tik ah Zanlei sml 4:38pm ah Thantlang khua cu ka va lut kho. Cu zan cu Thantlang Zunghmun sang Pa Khar Internet Dawr ah t’hu in CNA ralkap pa cakuat cu, mahtihin amah t’ial ning tein Laiforum@gmial.com chung ah ka kuatpiak >>>>
Hello, Ramleng ummi Chinfa dawt hna.
Mah Cabia tawi in hin nan kut kan tlaih cio hna.

“Ka dawt bikmi ka fa, na Nu Chinram nih a lang lo tlanghra dan in ca ka hun in kuat. Ka fa, na dam lio a si maw? Na ca ah zing le zan in kan biak Run-inn ahkhan thlaza kan campiak zungzal ko e. Na ka tuaktan lonak le na ka pehtlaih lonak a sauh tuk cang caah, umsiarem lole um sawh thiam hin loin, hi vairang cakuat tawite hi ka t’ial i, ka hun in kuatnak a si. Ka cakuat na hmuh i na rel dih bak in rianrang khawh chungin pehtlaihnak rak ka tuah hram law tiah zaangfah kan nawl. Ka chung chuak ka fa na si bantukin na ka hngalhpiak zungzal ding ah a t’ha ka timi ka retheihnak, ka tuar-innak hna le ka nganfahnak hna kha ka chim khawh tawk cu hi cakuat in hin theihter kan duh ko.

Mifim na si bantukin miphun dang le ramdang sin ah na theihmi le na hmuhtonmi sin in khua na ruat tawn ti zong ka hngalh. Ka fa, kan harsat ruang le kan sifah tuk ruang ah ngunsawmza kawl ding le fimthiamnak kawl dingin na Nu Chinram hi, rili ral khin na ka liamtaaknak a si kha na philh lo bantukin, ram le miphun cawisangtu zong kan biak Pathian lawnglawng a si ti hi philh hrimhrim hlah mu. Atu cu, ka hnipuan fenh-aih zong a t’ettiam dih deng cang i, belh chom le t’awn chom in khua ka sa ko rih e. I t’amhmoihnak ding hnipuan dang le ka caw kho fawn lo, na um lio i ka ngeihmi kha atu tiang in ka hruk rih ko. A hlan bantukin khualtlung, lengtu le palkaitu zong ka ngei ti lo. Kan innpawng le khualeng deuh zalam hna kha pentu hna nih an chunh/remh ko nain Kawl miphun le Chinmi chungin ziknawh hmangmi hna nih an eihmuar dih caah, kan khua, kan zalam, kan hmunhma le kan vawlei hna kha an vaivuanh dih cang hna e.
Ka sifah ruang ah ka kiagkap miphun dang hna nih, “Hlan lio ahcun Van deng tiangin minthang le paralt’ha an lennak Chinram, a par dawhnak zong a rak hmui tuk nain atu ahcun kan lonh thluahmah cang” tiah an thinlung chungin nihsawhnak he an ka zuamcawh cuahmah. Na theih bantukin ka ngeihmi thing le ramkung t’hat’ha hna cu an hau, an duah, an ka zuarpiak dih i, a dang laak khawhmi thil paohpaoh phawi dih le laakpiak dih an ka zalh t’han. Kan Innhmun ramri haukulh zong kha kan ral innpa Kawl miphun nih duhsah tete in an ka det chin lengmang cang, ramri chinchiahnak tung bunh hna le lungphun hna kha an thawn lengmang cang hna.

Ka fa, Sianghramruun le Sianglairuun ah nifatin Lai Caholh kan cawn tawnmi kha a hram in an phawi cang. A hnah le a hram a uai hlan ahhin na phun t’han a hau i, ti na toih t’han a hau. Kan innpa Kawl miphun hna nihhin khuate cirik le zeihmanh ngeihmi nei lo dingin, na Nu Chinram ka um dingmi hi zaangraamnak pakhat hmanh an ngei lo, ka lohtlau thluahmah hi an i lawm. Cu ruang ahcun ngaihchia lungfak in ka mitthli cu cerhti bang an luang i, ka chantling zong ciar cikcek in mitthli cu aa dil tawn. Asinain khat-te-lei ah atu cu, hmunkip ah fanu fim le fapa rum tampi kan ngeih ve cang hna i, nan ka sersiam khawh tuk lai tiah ruahchannak tampi ka ngei kho t’han. .
Cun mu, ka fale nan ngakchiat lio i ka rak chim tawnmi, “Kutdong pakhat lawng nihcun zeihmanh tuah le t’uan khawh ngaingaimi a ngei lo. Asinain, Kutdong dihlak(zung 5\10) i bawm in rian kan t’uan t’i lawng ah hmual a ngei i, rianhma zong a kal khun” tiah ka rak in cawnpiak tawnmi hna kha na cinken ko rih lai ti ka zumh.

Ka fa, Na nu Chinram nih kan ngai tuk cang. Cun Ka fa, ka bia donghnak ah biacah kan duhmi cu, a hung tlung kho ding na si ahcun tikcu caant’ha remrel na hmuh bak in hung tlung colh ko mu. Na hung tlun khawh ti lo ding a si hmanh ah, ka herhbaumi zalhnak ding le hawi ramdang ka canh khawh ve nakhnga ca ah na ti khawh zat chawva kuat le bawmh khawh peng ka zuam hram mu. Na phanhnak hmunkip ramkip ah an hringtu na Nuhrin holh Laiholh\Laica hi zeitikhmanh ah va philh hlah awh. Chin miphun na sinak cu na holh ah a um timi kha hngal peng mu. Na Nu Chinram min a t’hat si ahcun nangmah min a t’ha. Ka min a chiat si le a phurtu ka fale Chin miphun nan min chiat t’hiamt’hiam a si ve ti hi thei peng mu. Thlaza camnak hrimhrim cun ka philh hrimhrim hlah mu ka fa dawt.

Cucaah ka fa, Na nu Chinram hi ka t’ett’iam tuk cang. Lenglei men in ka cuan hlah law, ka chunglei in cun Kawl pennak cirik nih a thli in a ka ei i, Lawngkaraangpi lawng ka taang cang. Na Nuhrin Holh “Laiholh” cirik nih a ei cang. Cucaah ka fa na phanhnak hmunkip le ramkip ahkhan fimthiamnak hriamnam rak i zalh law, na Nu Chinram sersiam t’han nakding ca le ramchung a ummi hna na miphun unau hna zalonnak ding caah ‘Dothlennak’ riant’uan bawmhchanh hi rak daithlang citcet hlah mu. Na chawva, na ruahnak, na thazaang le na thlacamnak dihlak he, na Nu Chinram ka himbawm zungzal khawh nakhnga, na Nu Chinholh fekte in a nun t’han khawh nakhnga a dikmi hriamnam i tlaih in dothlennak a tuahmi CNF/A hna hi, tha le zaang he kaamlo in rak dirpi peng ko hna mu tiah zaangfah kan nawl. Na Nu Chinland hi ka fale nan kut cung ka phanh khawh hlan lo ‘Dothlennak hriamtlaih’ rak ngol hrimhrim hlah u mu. Na phanhnak ramkip i na hmuhchuahmi chawva le phaisa zeimawzat hna kha, kan Chin Ralkap Buu(CNF/A) an t’hawn chin khawh nakhnga pek le chanh rak i zuam peng ko hna mu. Pathian nih thluachuah in pe seh. Asi ahcun ka fa, ka cakuat t’ial cu hi vial hin ka ngol rih lai. Ton t’hannak caan tu cung Zingnu nih lairel in kan sersiampiak hram ko seh, Na Nu Chinram an petu sertu Pathian min in thluachuah kan pek. Fimnak, hngalhthiamnak le pungkarhnak vialte bongmal thluachuah hna cu hmu hram ko. Ngandam tein um i zuam usih.
Thlaza campiak buin,
Na Nu zuuntuar Chinland.

Salai Zaw Bah (CNA ralkap)
11-06-2007.
CNA Pa cakuat ka kuatpiak dih khawh hnu cun, ka tlunnak Inn lei panh in ka t’in t’han. Cu zan cu ka tha baat deuh caah tuante in ih colh kaa tim. Suimilam ka hun zoh i 9:00pm hrawng lawng a si rih. Nain ihkhun cung ahcun ka hung zau i caan tlawmpal ahkhin ka thabaatnak nih a ka thlim riahmah. Ka thin hmanh thih hlan le kaa hngilh maw hngilh lo hme ka ti zawn hmawcarau lo khin ka tlunnak inn i an fanu, Ngaknu no te pakhat nih lau lengmang in a hung ka hlauh.”Na chungle nih khua lei in phone an in chawnh e, ka U” tiah a hun ka ti.

Phone cu ka hun tlaih colh. Ka Pa nih “Lianlian, na Pa ka si. Tluang tein Thantlang cu na phan ko lo maw? Atu nangmah chawnh ruah pah le hung i dor chung ding ah Tlangpi khua ah kan chungkhar in kan ra i, Buan Mang te-chung phone in ka vun in chawnh. Thantlang ahkhan sau deuh in vun caam ko mu. Thantlang na kal i na ke pheh bak khan kan ti hnga maw, Tio ah na va thlahmi CNA ralkap hna le Mirang pathum hna kha Lahva lei in chuk a va zuang i Tio ah a va chuakmi Kawl ralkap pawl he an i kap ciammam i, ralsa terh lak ah Khuami kan um. Mah thil a can hi zahan zinglei suimilam 4:00am hrawng ahkhan a si an ti. Kawl ralkap lei in minung 5 an thi. CNA lei in an Ralbawi Salai Dar Lian kha a thi ve i, Mirang pa pakhat kha a ke ah aa hliam i, a dam kho ko lai tiah thawngpang kan theih. India lei varal le kanmah lei varal ti in khan i kah dawh an si. CNA le Mirang pawl konglam cu Mizoram lei ral ah an um tikah zeitin an um timi kan thei kho ti lo. Nain Kawl ralkap minung 5 ruak tu cu, tuchun suimilam 12:00pm khan khuami nih Tio ah ruak 5 cu kan va laak hna, tuzan hi ruak 5 nih kan khua a hlumh ko. Lungler Kawl ralkap cheukhat an rat t’han caah an i kap rih sual lai ti phan ah Tlangpi khua ah kan hung zaam ngawt dih hna. Cucaah cun Thantlang ahkhan vun caam rih deuh ko mu. Thawngpang a daih deuh tu in na hung kir t’han te lai” tiah ka Pa nihcun bia a ka cah.
Bia dangdang kan i hal hnu ahkhin “Mangt’ha” tiah ka Pa he cun kan i tuah ta hnu ah kan phone chawnh cu kan ngol. “Kawl ralkap nih kahdohnak linsatter an duh caah kan khua um dingin hmundang ralkap thar an cah hna i, khat t’hup in Kawl ralkap pawl minung 50 hrawng cu kan khua ahcun an um ti a si. Aw… CNA ralbawi Salai Dar Lian a va paam ning cu mu! kha tluk mifim le cathiam, biachim thiam le mi a hiip khotu a nunnak a liam e timi thawngpang theih cu ka celh hrimhrim lo. Vawleicung nunnak cu zeiti tuah awk a t’ha fawn t’ung lo. Ka Pa nih a ka chimhnak ahcun an i kah chung hi “Zing 4:00am in aa thawk i, zing 6:45am ah an ngol” tiah Tio khuasami hna nih an kan chimh a ti. CNA ralkap Tio an um ti an theih bak in Kawl ralkap hi Falam peng lei in ra hna sehlaw a dawh tiah an chim. vant’hat ah kan ti hnga maw, CNA pawl kha India lei kap ah an riak i, an mei ceumi bak in Kawl ralkap nih an hei kah hna, mah hnu cun tiva ral veve cun an i kap” tiah Ka Pa nih cun a chim.

Cu zan cu khualei thawngpang nih cun a ka hngilhter kho lo. Furpi ruahpi lak le ral ram ah CNA ralkap cheukhat le Mirang pathum hna kha zei dah an lawh hnga? ka ti. India ralkap theih lai phan ah khuachung an lut ngam lai lo va si kaw, Mirang pa aa hliammi zawnh pah le CNA ralbawipa ruak zawnh pah he lamlo in an va kal hoi lai va si kaw ka lungsia an herh tuk hringhran. Aw… mah hi maw ram le miphun ca ah riant’uan cu a si ko mu, a fawi lai lo e tiah thlaza ka campiak hna. Thlacam dih hnu zong ahcun kaa hngilh kho hlei ti lo. Khuami cheukhat hna Kawl ralkap misual pawl lak ah zeidah an lawh ve hnga? CNA ralkap hna furpi lam naal liapluap le ceetcawt lak ahhin zei dek an va lawh mu? tiah khuaza ruat buin Khual khua ahcun zan khua ka dei.
Note: 24-11-2014 lio ah ka tialmi a si. Ka rak hmuhtonmi taktakmi le hlawi chommi zong aa tel.
Credit Salai Thomas Lian